Τα ρολόγια έδειχναν έντεκα το βράδυ, όταν ακούστηκε ο βρυχηθμός του και σείστηκε ο τόπος. Αγκάλιασε όλο το νησί. Με το πρώτο τράνταγμα, ξάφνιασμα και ταραχή. Λύθηκαν τα γόνατα όλων. Ύστερα ήρθαν οι κραυγές, τα ξεφωνητά κι άρχισαν να τρέχουν εγκαταλείποντας τους κλειστούς χώρους. Τα κτήρια έχασαν την ισορροπία τους, τραμπαλίζονταν νευρικά κι ανάλογα την αντοχή τους, την προνοητικότητα, την ικανότητα και την εντιμότητα των κατασκευαστών τους, παρέμεναν στη θέση τους ή κατέρρεαν. Οι τοίχοι ράγιζαν, τα τζάμια θρυμματίζονταν, πιάτα, ποτήρια, έπιπλα, κορνίζες, σοβάδες, τούβλα – όλα συνονθύλευμα. Κλαδιά αποκόβονταν από τα δέντρα, αγάλματα, καμπαναριά, καμινάδες τσάκιζαν και σωριάζονταν. Συντρίμμια, χαλάσματα, ρωγμές στους δρόμους και σκόνη παντού. φωνές, παρακάλια, κραυγές, ικεσίες, βλαστήμιες, καμπάνες να χτυπούν, γαβγίσματα σκύλων ανακατωμένα με τους φοβερούς τριγμούς.
…
Με μια λέξη… Σεισμός! Το τρομακτικό αυτό φυσικό φαινόμενο που περισσότερο συχνά απ’ ότι θέλαμε επισκέπτεται διάφορες μεριές της πατρίδας μας. Αυτή τη φορά σειρά είχε για τη βεγγέρα του Εγκέλαδου, ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί. Σπίτια γκρεμίστηκαν, φωτιές διόγκωσαν το μέγεθος της καταστροφής, κόπηκαν ηλεκτρικό και τηλέφωνο, κόπηκαν και τα ήπατα των κατοίκων που τις ψυχές τους άδραξε ο φόβος και ο πανικός, σαν δαίμονες που ελευθερώθηκαν από τα έγκατα της γης μετά το καταστροφικό λίκνισμα της. Επτά Ρίχτερ ανακοίνωσαν τα ΜΜΕ αλλά 8,3 ήταν το αληθινό μέγεθος του.
Ανεξαρτήτως μεγέθους πάντως, ο σεισμός δεν κάνει διακρίσεις. Δίνει το μαύρο πεσκέσι του σε όλους ανεξαιρέτως! Ο καθένας βέβαια τον αντιμετωπίζει διαφορετικά… ανάλογα με το πόση καταστροφή έφερε στην οικογένεια του, με τον χαρακτήρα του, την παιδεία του, αλλά και την θέση του στον κοινωνικό ιστό. Αλλιώς αντιμετωπίζει την δύσκολη κατάσταση ο ιερέας, αλλιώς ο πλούσιος, αλλιώς ο φτωχός, αλλιώς ο εκκολαπτόμενος πολιτευτής, αλλιώς ο αρχηγός του πυροσβεστικού σταθμού, και πάει λέγοντας…
Η Οδύσσεια πάντως όλων των κατοίκων του νησιού αλλά και όσων τουριστών είχαν απομείνει σε αυτό -το γεγονός έλαβε χώρα στο βράδυ της 9ης Σεπτεμβρίου- μόλις ξεκίνησε. Οι στιγμές που ακολούθησαν είναι οι στιγμές που οι περισσότεροι εξ ημών θυμόμαστε τον Θεό ζητώντας του βοήθεια, αλλά και με τις εξαιρέσεις που απλά του ζητούν τον λόγο!
Αρκετές ώρες αργότερα, έγιναν φανερά όλα τα αποτελέσματα της σεισμικής δόνησης. Δεν μιλώ για τις ζωές που χάθηκαν και τα κτήρια που γκρεμίστηκαν κατά την διάρκεια της. Αυτά, όπως θα αποδειχθεί, ήταν πταίσματα. Η μεγάλη ένταση και διάρκεια του σεισμού ενεργοποίησε -μετά από αιώνες αδράνειας- μικροηφαίστεια σε κοντινές νησίδες, δημιούργησε παλιρροϊκά κύματα και επέφερε τέτοιες αλλαγές στο υπέδαφος που άρχισε σταδιακά το νησί να βυθίζεται στη θάλασσα. Γύρω γύρω τρικυμία και ο ουρανός γεμάτος καπνό από ηφαίστεια. Μοναδική επικοινωνία με την Αθήνα και τις αρμόδιες υπηρεσίες ο ασύρματος του πυροσβεστικού σταθμού, με κάθε είδους αποστολή βοήθειας από την ηπειρωτική χώρα προς το παρόν αδύνατη.
Μοναδική λύση, η οποία και εφαρμόζεται, είναι η σταδιακή μετακίνηση του πληθυσμού στα ψηλότερα σημεία με την ελπίδα ότι είτε θα σταματήσει κάποια στιγμή η βύθιση του νησιού είτε θα μπορέσουν να τους απομακρύνουν από αυτό πριν σβηστεί από το χάρτη. Περίπου 16.000 ψυχές στο έλεος της φύσης και του φόβου. Ο φόβος ξεγυμνώνει τους ανθρώπους και αφήνει να φανεί ότι έχουν στα βάθη της ψυχής τους, καλό η κακό! Τροχοπέδη στην πλήρη αποσύνθεση και στο χάος εκείνοι που θέτουν εαυτόν στην υπηρεσία του κοινού συμφέροντος. Τι γίνεται όμως με αυτούς που από τα σπλάχνα τους αναδύθηκε το κακό; Πόση ζημιά μπορούν να κάνουν; Μέχρι που μπορεί να φτάσει ο εγωισμός και η απανθρωπιά τους;
Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που απαντά ο ταλαντούχος Γιάννης Καλπούζος στο μυθιστόρημα του «Παντομίμα φαντασμάτων». Ένα εξαιρετικό βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2005 από τις εκδόσεις Άγκυρα. Βάζει κάτω από το μικροσκόπιο του μια φανταστική φυσική καταστροφή που εξελίσσεται σε μια κατάσταση όπου απειλείται άμεσα η ζωή όλων ανεξαιρέτως των ηρώων που λαμβάνουν μέρος στη μυθιστορία. Έτσι θέτει στο “Κρεββάτι του Προκρούστη” τους χαρακτήρες, τους οδηγεί στα όρια τους και παίρνει το απόσταγμα της κάθε ψυχής. Ευγενικό ή αγενές, συμπονετικό ή αδιάφορο, άσπρο ή μαύρο, αυτό είναι… έτσι είναι πλασμένος ο κόσμος… με λύκους, με πρόβατα και αραιά και που κανένα τσοπάνη.
Η γλώσσα του μυθιστορήματος είναι η γνωστή μας γλώσσα του Γιάννη Καλπούζου όπου η ποίηση ραντίζει τον πεζό λόγο δημιουργώντας ένα εξαίσιο υβρίδιο. Η πλοκή άρτια δουλεμένη και οι εικόνες… ρεαλιστικότατες! Πολλές είναι οι φορές που θαρρείς ότι βλέπεις κινηματογραφική ταινία. Απλά μαγευτικό! Όσο για εκείνα που κρύβονται πίσω από τις λέξεις, ανάμεσα στις γραμμές; Θα δείτε… Καλή ανάγνωση! 🙂
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
Ένα θρίλερ της ανθρώπινης ύπαρξης.
Μετά από έναν σεισμό 8,3 Ρίχτερ, το νησί βυθίζεται προοδευτικά. Κάθε επικοινωνία με τον έξω κόσμο διακόπτεται, εκτός αυτής διά του ασυρμάτου του πυροσβεστικού σταθμού. Οι κάτοικοι αναζητούν καταφύγιο όλο και σε ψηλότερα σημεία.
Σκηνές Αποκάλυψης, Σόδομα και Γόμορρα, Κόλαση του Δάντη, όταν ο θάνατος φέρεται σίγουρος.
Ήρωες και αντιήρωες στη σκιά του φόβου, ο οποίος μεταλλάσσει τους χαρακτήρες. Τα μέλη τεσσάρων οικογενειών και ο περίγυρός τους, ο πυραγός, ο αστυνόμος, μια καλογριά, ένας βιαστής και δολοφόνος, ένας ζωγράφος, ο αρχιμανδρίτης κ.ά. όπως και μια αινιγματική διαθήκη στη δίνη των γεγονότων, μέσα από μια φρενήρη αφήγηση με συνεχείς ανατροπές και εκπλήξεις, όπου όλα αποσυναρμολογούνται, γκρεμίζονται και αποκαλύπτουν τα άγρια και τα ήμερα της ψυχής.
Κι ο έρωτας παρών, ενώ υπογείως ο αναγνώστης ανακαλύπτει την ελπίδα και διασώζεται από τη φρίκη.
